Komisja wzywa państwa członkowskie do udoskonalenia krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu, aby zapewnić wspólne osiągnięcie celów UE na 2030 r

Komisja wzywa do udoskonalenia zaktualizowanych KPEiK

Komisja opublikowała dziś ocenę projektów krajowych planów w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) państw członkowskich UE i wydała zalecenia, które mają pomóc państwom członkowskim w przyjęciu ambitniejszych celów zgodnie z celami UE na 2030 r.Ostateczne plany należy przedłożyć do dnia 30 czerwca 2024 r. Projekty zaktualizowanych KPEiK przybliżają nas do osiągnięcia celów UE na 2030 r. i wdrożenia niedawno uzgodnionych przepisów. Konieczne jest jednak podjęcie dodatkowych wysiłków, również w świetle wyników COP28 i globalnego wezwania do przyspieszenia działań w tym dziesięcioleciu.

Wraz z dzisiejszą oceną Komisja wzywa państwa członkowskie do wzmożenia wysiłków na rzecz redukcji emisji gazów cieplarnianych oraz do opracowania bardziej przejrzystych planów dotyczących sposobu przystosowania się do zmiany klimatu. Komisja zachęca je również, aby się lepiej przygotowały do większego wykorzystania odnawialnych źródeł energii i wzmocniły środki w zakresie efektywności energetycznej. Potrzebne są również dodatkowe środki w celu wzmocnienia pozycji konsumentów, poprawy bezpieczeństwa energetycznego oraz wsparcia europejskich przedsiębiorstw w zwiększaniu ich konkurencyjności. Konieczne będą większe wysiłki, aby zapewnić dostęp do dostępnych źródeł finansowania i pobudzać kluczowe inwestycje niezbędne dla konkurencyjności przemysłu europejskiego.

Szczegółowa analiza Komisji opiera się na 21 KPEiK, które zostały przedłożone wystarczająco wcześnie i uzupełnione innymi dostępnymi danymi. Trzy państwa członkowskie przedłożyły swoje projekty zbyt późno, aby można było do grudnia przeprowadzić indywidualną ocenę tych krajów, a kolejne trzy państwa nadal nie przedłożyły swoich planów.

Najważniejsze ustalenia i zalecenia

W krajowych planach w dziedzinie energii i klimatu określono plan działania każdego państwa członkowskiego na rzecz wspólnego osiągnięcia prawnie wiążącego celu UE polegającego na redukcji emisji gazów cieplarnianych o 55 % do 2030 r. oraz celów sektorowych w dziedzinie energii i klimatu. Dzisiejszej ogólnounijnej ocenie towarzyszy zestaw zaleceń i ocen indywidualnych dla każdego z 21 państw członkowskich, które przedłożyły swoje KPEiK.

W swojej ocenie Komisja stwierdziła, że:

• Na tym etapie projekty KPEiK nie są jeszcze wystarczające do ograniczenia emisji gazów cieplarnianycho co najmniej 55% do 2030 r.; obecne środki doprowadziłyby do ograniczenia emisji o 51%;
• Potrzebne są dalsze ambitne cele, aby zlikwidować lukę w wysokości 6,2 punktów procentowych w sektorach objętych wspólnym wysiłkiem redukcyjnym w porównaniu z celem 40%;
• Do celu -310 Mt ekwiwalentu CO2 określonego w rozporządzeniu LULUCF brakuje około -40–-50 % Mt ekwiwalentu CO₂, co pokazuje, że zasadnicze znaczenie ma zwiększenie pochłaniania dwutlenku węgla;
• Jeżeli chodzi o energię ze źródeł odnawialnych, obecne projekty doprowadziłyby do udziału odnawialnych źródeł energii w koszyku energetycznym w wysokości 38,6–39,3% do 2030 r. w porównaniu z celem 42,5 %;
• Jeżeli chodzi o efektywność energetyczną, obecne projekty doprowadziłby do poprawy efektywności energetycznej o 5,8% w porównaniu z celem 11,7 %.

Komisja podkreśla również znaczenie i pilną potrzebę stopniowego wycofania stosowania paliw kopalnych w produkcji energii, zwłaszcza stałych paliw kopalnych. Ponadto za kolejną przeszkodę w dążeniu UE do neutralności klimatycznej uznano utrzymywanie się dopłat do paliw kopalnych we wszystkich państwach członkowskich, w tym w transporcie. Dotacje, które nie przeciwdziałają ubóstwu energetycznemu ani nie sprzyjają sprawiedliwej transformacji, należy jak najszybciej wycofać, a zamiast tego należy je ukierunkować na innowacje i wspieranie słabszych grup w procesie transformacji.

Komisja zachęca również państwa członkowskie do zwrócenia większej uwagi na bezpieczeństwo energetyczne w swoich ostatecznych KPEiK oraz podkreśla potrzebę pilnego zwiększenia konkurencyjności europejskich łańcuchów wartości czystej energii. Ostateczne KPEiK powinny zapewniać przedsiębiorstwom i inwestorom jasność i przewidywalność, a także ułatwiać planowanie wykorzystania środków publicznych. Komisja zaleca państwom członkowskim lepsze planowanie sposobów dywersyfikacji dostaw energii w konkurencyjny sposób. Lepsze przewidywanie niezbędnych zmian strukturalnych w systemie energetycznym umożliwi konsumentom czerpanie korzyści z opłacalnego i elastycznego rynku energii. Należy również zwrócić większą uwagę na przekwalifikowanie, doskonalenie zawodowe, a także zatrudnienie i oddziaływanie społeczne oraz środki zapewniające sprawiedliwą, sprzyjającą włączeniu społecznemu transformację ekologiczną, która nie pozostawia nikogo w tyle.

Konieczne są również znaczne dalsze środki mające na celu przystosowania się do zmiany klimatu i zwiększenia odporności, w tym w systemie energetycznym. Ostateczne KPEiK muszą w wystarczającym stopniu uwzględniać skutki związane z klimatem. Na podstawie Europejskiego prawa o klimacie Komisja wydała dodatkowe zalecenia dotyczące spójności środków wprowadzonych przez państwa członkowskie z unijnym celem neutralności klimatycznej oraz z zapewnieniem postępów w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu.

Co dalej?

Wszystkie państwa członkowskie muszą przedłożyć swoje ostateczne zaktualizowane KPEiK do dnia 30 czerwca 2024 r., z uwzględnieniem zaleceń Komisji i indywidualnych ocen. Dzięki temu ostateczne wersje KPEiK powinny być ambitne, wystarczająco szczegółowe i solidne oraz stanowić solidną podstawę do przyspieszenia wdrażania w nadchodzących latach.

Państwa członkowskie, które nie przedłożyły jeszcze swoich projektów zaktualizowanych KPEiK (Austria, Bułgaria i Polska), muszą to uczynić bez dalszej zwłoki. Projekty otrzymane niedawno od Belgii, Irlandii i Łotwy zostaną ocenione przez Komisję na początku 2024 r.

Kontekst

Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu na lata 2021–2030 są wymagane na mocy rozporządzenia UE w sprawie zarządzania unią energetyczną z 2018 r. Przedstawiono w nich, w jaki sposób państwa członkowskie zamierzają osiągnąć swoje cele w zakresie energii i klimatu na 2030 r. Państwa członkowskie przedłożyły swoje poprzednie KPEiK do końca 2019 r. Od tego czasu zakończono prace nad kluczowymi przepisami pakietu „Gotowi na 55”, a plany wymagają obecnie aktualizacji w celu dostosowania ich do zmienionych przepisów na szczeblu UE. Państwa członkowskie były zobowiązane do przedłożenia projektów aktualizacji do końca czerwca 2023 r., przed przedłożeniem ostatecznych zaktualizowanych planów w czerwcu 2024 r. W planach uwzględniono pięć wymiarów unii energetycznej i zobowiązania państw członkowskich wynikające z Europejskiego prawa o klimacie, pakietu „Gotowi na 55”, Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększania Odporności oraz planu REPowerEU.

Dzisiejszemu komunikatowi w sprawie ogólnounijnej oceny projektów KPEiK towarzyszy 21 zaleceń dla poszczególnych krajów i indywidualnych ocen dotyczących zgodności z celami w zakresie energii i klimatu, celem neutralności klimatycznej oraz celami w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu, w odniesieniu do każdego z państw członkowskich, które przedłożyły projekty KPEiK w terminie. Na tym etapie 6 pozostałych państw członkowskich otrzymuje oceny i zalecenia dotyczące wyłącznie ich polityki w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu i spójności z unijnym celem neutralności klimatycznej, które opublikowano (tutaj i tutaj). Ponadto w innym dokumencie roboczym służb Komisji oceniono postępy w zakresie przystosowania się do zmiany klimatu we wszystkich 27 państwach członkowskich.

Dodatkowe informacje

Komunikat: Ogólnounijna ocena projektów zaktualizowanych KPEiK

Pytania i odpowiedzi

Krajowe plany w dziedzinie energii i klimatu (KPEiK) (powiązane dokumenty)

Europejskie prawo o klimacie (powiązane dokumenty)

* Aktualizacja: 19.12.2023 r.

Quote